De vier hechtingsstijlen van Bolwby

De band die we als kinderen met onze ouders vormen, is de basis voor hoe we later in het leven met relaties omgaan. Deze band is van cruciaal belang voor ons welzijn en onze interacties met anderen. Hoe we onszelf en de mensen om ons heen zien, wordt sterk beïnvloed door de band met onze ouders. Dit bepaalt in grote mate ons vermogen om vertrouwen te ontwikkelen en relaties aan te gaan. In deze blog lees je meer over hechting, hechtingsstijlen en de impact daarvan op ons volwassen leven.

Wat is hechting?

Hechting wordt gedefinieerd als de emotionele band tussen een kind en zijn of haar ouders, gevormd door de interacties tussen hen. De beroemde hechtingstheorie van John Bowlby (psycholoog en psychiater) stelt dat kinderen in tijden van stress toenadering, ondersteuning en troost zoeken bij hun ouders. De reactie van de ouder op deze toenadering bepaalt welk hechtingspatroon ontstaat.

Begrijpen van een hechtingstrauma

Hechtingstrauma ontstaat wanneer de band tussen een kind haar verzorgers onvoldoende veiligheid en stabiliteit biedt. In de eerste jaren van ons leven vormen we basisvertrouwen door consistente liefde en zorg van onze primaire verzorgers. Wanneer deze verzorging onvoorspelbaar, afwezig of negatief is, kan je als kind moeite hebben met het vormen van veilige relaties. Dit soort ervaringen in de kindertijd is de basis voor hoe we later in het leven aan anderen hechten. Een onveilige hechting kan zorgen voor angst, een laag zelfbeeld en moeilijkheden in het aangaan van relaties. Door te beseffen waar je vandaan komt en wat dit met je heeft gedaan, kan je een eerste stap zetten naar heling en het opbouwen van gezondere relaties.

De vier hechtingsstijlen van Bowlby

Bowlby identificeerde vier verschillende hechtingsstijlen:

1. Veilige hechting: Kinderen voelen zich veilig en vertrouwd bij hun ouders, waardoor ze later in staat zijn gezonde relaties aan te gaan.
   Gedrag van de ouders is: responsief: ze reageren consistent op de behoeften van hun kind. Ze zijn emotioneel beschikbaar en fysiek aanwezig. Ze bieden troost en steun wanneer dat nodig is en ze zijn voorspelbaar. Hun gedrag is betrouwbaar en voorspelbaar, wat zorgt voor een gevoel van veiligheid geeft.
2. Angstig-ambivalente hechting: Kinderen ervaren inconsistentie in de reactie van hun ouders, wat leidt tot een angst om verlaten te worden en een constante behoefte aan bevestiging.
   Gedrag van de ouders is: inconsistent: soms reageren ze heel sensitief en liefdevol, maar op andere momenten afstandelijk of niet-reactief. Ze zijn onvoorspelbaar. Deze onvoorspelbaarheid maakt het moeilijk voor het kind om te weten wat het kan verwachten. En ze zijn overmatig emotioneel. Ouders kunnen overdreven emotioneel of angstig reageren op de behoeften van het kind, wat extra stress veroorzaakt.
3. Vermijdende hechting: Kinderen leren hun emoties te onderdrukken en afstand te bewaren om zichzelf te beschermen tegen mogelijke afwijzing.
   Gedrag van de ouders is: afstandelijk. Ouders zijn emotioneel afstandelijk en kunnen niet reageren op de signalen van het kind. Ze zijn afwijzend en reageren afwijzend op pogingen van het kind om nabijheid of troost te zoeken. Ook zijn ze gericht op zelfstandigheid: Ze moedigen op jonge leeftijd zelfstandigheid aan wat ten koste gaat van de emotionele ontwikkeling.
4. Gedesorganiseerde hechting: Kinderen ervaren verwarrende en tegenstrijdige signalen van hun ouders, wat resulteert in een gebrek aan vertrouwen en moeite om relaties op te bouwen.
   Gedrag van de ouders: tegenstrijdig. Ouders vertonen tegenstrijdig en verwarrend gedrag, zoals tegelijkertijd troost bieden en angst inboezemen. Ook kunnen ze zelf tekenen van trauma vertonen wat leidt tot onvoorspelbaar of gedesoriënteerd gedrag. Voor ouders met eigen onopgeloste trauma’s is het lastig om consistent en veilig gedrag te vertonen bij hun kind.

Hechtingsstijlen en de rol van familieopstellingen

Familieopstellingen zijn een krachtig tool zijn om inzicht te krijgen in je hechtingsstijl en hoe deze je huidige relaties en leven beïnvloedt. Deze methode, ontwikkeld door Bert Hellinger, helpt je om verborgen dynamieken in je familie(systeem) te onderzoeken. Hierdoor kun je patronen ontdekken die je onbewust beïnvloeden. Door je systeem op te stellen in een ruimte, worden relaties en invloeden zichtbaar gemaakt die anders je op een andere manier niet zult zien.

De inzichten die je krijgt tijdens een opstelling zijn vaak niet te bevatten en bieden een unieke kans om te de patronen waar je tegenaan loopt aan te pakken en te doorbreken. Het is meer dan praten. Het is zien, voelen en ervaren.

Hechtingsstijl en bindingsangst

Bindingsangst is vaak een gevolg van hechtingstrauma en maakt het moeilijk om je emotioneel te binden. Maar wat kun je hieraan doen? Als je het verlangen hebt om je beter te kunnen (ver)binden met je partner, vrienden, collega’s of wie dan ook, dan is de eerste stap altijd bewustwording van je patroon en het begrijpen waar dit vandaan komt. Dit kun je doen door te praten met een coach, een psycholoog, of bijvoorbeeld door zoiets als een familieopstelling etc. Het belangrijkste is dat je durft te kijken naar wat er ooit (niet) was en hoe je nu beïnvloedt. Kijk eens naar de relatie met je ouders. Hoe ben je opgevoed? Hoe ben je gehecht? Wat was hun opvoedstijl?
Door antwoorden te vinden op deze vragen, kom je al een heel eind.

Het herkennen van patronen en erkennen van angsten is een eerste stap naar verandering.

Patronen zichtbaar en hanteerbaar maken, is confronterend. Zo niet te zeggen, lastig en onprettig. Tegelijkertijd is het noodzakelijk om te doen, wil je ze uiteindelijk doorbreken en in staat zijn om fijne en gelijkwaardige relaties aan te gaan en op te bouwen. Vaardigheden die je opnieuw moet leren zijn grenzen stellen, jezelf uitspreken en leren vertrouwen op je eigen gevoel. Met comittment, geduld (en wellicht wat hulp) is het absoluut mogelijk om je bindingsangst aan te pakken.

Wat voor invloed heeft jouw hechtingsstijl op je leven?

Om je te helpen ontdekken welke invloed jouw hechtingsstijl heeft op je relaties en je leven, heb ik een handige checklist samengesteld waarmee je in 1 oogopslag ziet welke plek jij in je gezin van herkomst in neemt. Download de checklist ‘Sta jij op jouw eigen plek?’ en gebruik deze om meer inzicht te krijgen in jouw plek in het familiesysteem. Jouw hechtingsstijl, over je grenzen heen laten gaan, kiezen voor partners die zich niet kunnen binden, is onbewust aangeleerd gedrag. Als we ons (méér) bewust zijn van de invloed van het familiesysteem en als we bereid zijn om als volwassene onze rollen (opnieuw) te bekijken dan kunnen we ons gedrag veranderen. Het begint met zelfbewustzijn, het verlangen naar een ander gevoel en de bereidheid om daar een stap in te zetten.

Dus, wat houdt je nog tegen?